การครอบครองปรปักษ์

การครอบครองปรปักษ์
            การครอบครองปรปักษ์นั้น เป็นสิ่งที่ไม่ค่อยคุ้นหูกันนัก แต่คุณควรรู้ไว้เพื่อจะได้ไม่เสียทรัพย์สินของตนเองไป เพราะมีผู้อื่นมาใช้ทรัพย์สินของคุณเป็นเวลานานโดยคุณคิดว่าไม่เป็นไร หรือบางคนก็ลืมไปเลย

การครอบครองปรปักษ์   หมายถึง  การเสียสิทธิ์ในทรัพย์สินของตน โดยการถูกผู้อื่นแย่งการครอบครอง
หรือในทางหลักทฤษฏีกฏหมายเรียกว่า  " อายุความได้สิทธิ์ "

การครอบครองปรปักษ์ เป็นการที่บุคคลอื่นจะได้สิทธิ์หรือกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเรา โดยการครอบครอบตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฏหมายแพ่งและพานิชย์มาตรา 1382 ว่า " บุคคลใดครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นไว้โดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ  ถ้าอสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อเป็นเวลา 10 ปี ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ติดต่อเป็นเวลา 5 ปี ท่านว่า บุคคลนั้นได้กรรมสิทธิ์

หลักเกณท์แห่งการครอบครองปรปักษ์จนได้กรรมสิทธ์
ประกอบด้วยหลักเกณท์ 6 ประการ ดังนี้

       1.  ครอบครอง  หมายถึง กิริยายึดถือทรัพย์สิน  เช่น เข้าทำประโยชน์ปลูกพืช
เลี้ยงสัตว์ในเรือกสวนไร่นา  ถือว่าได้ครอบครองเรือกสวนไร่นานั้นแล้ว เป็นต้น

        2.  ทรัพย์สินของผู้อืุน  หมายถึง  ทรัพย์สินที่เจ้าของมีกรรมสิทธิ์อยู่ในกรณีที่ดินจะต้องเป็นที่ดินที่มีโฉนดหรือตราจองเท่านั้น

        3.  โดยสงบ คือ การครอบครองโดยปราศจากการข่มขู่ การใช้กำลัง การหลอกลวงและไม่มีใครมาหวงห้ามกีดกัน แสดงความเป็นเจ้าของ หรือการฟ้องร้องขับไล่่

        4.  โดยเปิดเผย คือ การครอบครองโดยมิได้หลบซ่อนเร้นปิดบัง หรืออำพรางใด ๆ

         5.  ด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ คือ การครอบครองโดยเจตนาตั้งใจที่จะเป็นเจ้าของทรัพย์สินนั้น ไม่ใช่การครอบครองแทนผู้อื่น เช่น คนสวนเฝ้าสวนแทนเจ้าของสวนหรือครอบครองตามสัญญาที่ได้ให้อำนาจไว้ เช่น การครอบครองที่นาเพื่อทำนาตามสัญญาเช่านาเป็นต้น

          6.  ครอบครองอสังหาริมทรัพย์ติดต่อกัน 10 ปี หรือสังหาริมทรัพย์ 5 ปี  ความหมายของ
" อสังหาริมทรัพย์ " โดยทั่ว ๆ ไป หมายถึงที่ดินรวมทั้งทรัพย์ที่ติดกับที่ดิน เช่น ตึกรามบ้านช่อง อาคาร ถาวรวัตถุ เป็นต้น  " สัีงหาริมทรัพย์ " ก็คือทรัพย์ที่ขนเคลื่อนที่ได้นั่นเองการครอบครองปรปักษ์จะได้กรรมสิทธิ์ต้องปรากฏว่า  ครอบครองติดต่อกันตลอดมาเป็นเวลานานตามกฏหมายกำหนดไว้ด้วย  หลักเกณท์ดังกล่้าวข้างต้นต้องเป็นทรัพย์สินที่เจ้าของมีกรรมสิทธิ์อยู่ และถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันนานถึง 10 ปี

กรณีที่ดินที่มีหลักฐานต่อไปนี้ถือว่ามีสิทธิ์ครอบครอง ไมถือว่ามีกรรมสิทธิ์ ซึ่งรู้จักกันเรียกว่า ที่ดินมือเปล่า คือ

          1. น.ส. 3 เรียกย่อคำว่า หนังสือรับรองการทำประโยชน์ เป็นแบบเก่า

          2. น.ส. 3 ก. หนังสือรับรองการทำประโยชน์ ออกโดยใช้การถ่ายรูปทางอากาศ

           3. น.ส. 2  ใบจอง เป็นหนังสือที่รัฐอนุญาตให้ครอบครองที่สินชั่วคราว

           4. น.ส. 5  ใบไต่สวน เป็นหนังสือที่ทำขึ้นเพื่อการจะออกโฉนด

           5. ใบนำ  เป็นหนังสือที่ออกให้แก่ผู้ครอบครองที่ดิน นำเจ้าพนักงานรังวัดที่ดิน

            6. ส.ค. 1  เป็นหนังสือแจ้งการครอบครอง

            7. ที่ดินที่มีสิทธิ์ครอบครองแล้ว  แม้ไม่มีหนังสือสำคัญใด ๆ แสดงสิทธิ์เลย


ที่ดินมือเปล่าทั้งเจ็ดข้อข้างต้น  การถูกแย่งการครอบครองไม่ใช้อายุความ 10 ปีตามมาตรา 1382 แต่ว่าจะอยู่ในบังคับของบทบัญญัติมาตรา 1376  " ถ้าผู้ครอบครองถูกแย่งการครอบครองโดยมิชอบด้วยกฏหมายไซร้ ท่านว่าผู้ครอบครองมีสิทธิ์จะได้คืนซึ่งการครอบครอง  เว้นแต่อีกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิ์เหนือทรัพย์สินดีกว่า ซึ่งจะเป็นเหตุให้เรียกคืนจากผู้ครอบครองได้  การฟ้องร้องเพื่อจะเอาคืนซึ่งการครอบครองนั้น  ท่านว่าต้องฟ้องภายใน 1 ปีนับแต่เวลาถูกแย่งการครอบครอง "

            ดังนั้น  บรรดาเจ้าของที่ดินมือเปล่าจะต้องขยันมากกว่าเจ้าของที่ดินมีกรรมสิทธิ์ คือจะต้อง
เอาใจใส่หมั่นไปดูแลที่ดินของตนอย่างน้อยปีละครั้ง เพราะหากมีผู้อื่นมาแย่งการครอบครองบุกรุกเข้ามาจะได้ทักท้วงหวงห้ามปกป้องสิทธิ์ของตนไว้ก่อน  เพราะที่ดินมือเปล่าเพียงผู้อื่นเข้ามาครอบครองที่ดินของเราเพียงแค่ 1 ปี ก็ได้สิทธิ์ครอบครองแล้ว  หากว่าเกิน 1 ปี แล้วไปห้องศาลศาลก็จะยกฟ้อง  ทั้งนี้เนื่องจากการฟ้องเพื่อเอาคืนต้องฟ้องภายใน 1 ปี นับแต่เวลาถูกแย่งการครอบครอง ที่สำคัญคือไม่ใช่นับแต่เวลาที่เจ้าของที่ดินรู้

                 ที่มา : http://www.umarin.com/board/index.php?topic=721.0